شاید کمتر روزی باشد که خبر اخراج یا احتمال اخراج و بیکاری را از در و همسایه و دوست و فامیل و آشنای خود نشنویم. سونامی اخراج و بیکاری‌های گسترده خیلی وقت است که بالای سر ماست و درحال غرق کردن‌مان. این اخراج‌ها، مسألۀ گره‌گاهی جنبش کارگری در سال ۹۸ خواهد بود، بطوریکه صدها هزار نفر را در سال جدید خانه‌نشین و تأثیرات ویران‌کننده‌ای بر مبارزات طبقه کارگر خواهد گذاشت. یک اخراجی هر روز و هر ساعت را با سوال «چه باید بکنم» از سر میگذراند. در این مطلب بر همین سوال تمرکز کرده‌ایم.
فردی که به تازگی خبر اخراجش به او ابلاغ شده، چنان زیر فشار وحشتناک روحی و روانی می‌رود که اصلاً باور نمیکند بتواند اقدامی در برابر این بیکارشدن آنهم در این وضعیت فاجعه‌بار اقتصادی انجام بدهد. بی‌خود نیست که #خودزنی و #خودکشی و دعواهای خانوادگی و … راه گریزی میشود برای تخلیۀ آن حجم عظیم خشم و استیصال.
اما آن چیزی که یک فرد اخراجی فراموش می‌کند آنست که همین حد از کلافگی و استیصال را عیناً دیگر همکاران اخراجی او هم دارند. منتها هر کدام خود را تک افتاده و تنها می‌بینند و پیگیری انفرادی برای تغییر این وضعیت را ناممکن.
پس اولین قدم ارتباط گرفتن با همکاران اخراجی دیگر است. بهترین روش هم اینست که از همکارانی که هنوز شاغل هستند خواست که با کمک گرفتن از بخش اداری یا پرس و جوی همکاران از هر بخش لیست تمام اخراجیها (به همراه شمارۀ تماس آن‌ها) تهیه شود.
در گام بعد با ایجاد یک گروه تلگرامی خصوصی برمبنای لیست شماره‌های افراد و دعوت آنان به گروه دعوت، می‌توان اولین اقدام را برای سازماندهی انجام داد. پس از راه افتادن گروه، هدف اصلی رو به اعضا بیان میشود و بسته به اینکه شرکت خصوصی است یا دولتی، در منطقۀ ویژۀ اقتصادی است یا غیر آن و اینکه از طریق چه نهادهایی می‌توان برای بازگشت به کار فشار آورد، بحث دربارۀ نوع تاکتیک اعتراض و فشار جمعی، با همفکری اعضای گروه آغاز میشود.
در ابتدای کار نباید از این متعجب یا دلسرد شد که تعدادی این سازماندهی را بیهوده و بدون نتیجه بدانند، مهم آنست که همان افرادِ ولو اندک ولی “پای کار” به این سازماندهی تعهد بدهند.
برای راه‌اندازی کارزار، می‌توان از ابزارهایی مانند تماس با خبرنگاران، گزارش به رسانه‌های کارگری، انتخاب محل تجمع، همراهی خانواده‌ها در تجمع، راهپیمایی در سطح شهر و غیره استفاده کرد. سطح تعرضی بودن اعتراض، بسته به تعداد کارگران اخراجی دارد. اما یکی از عالی‌ترین شیوه‌های سازماندهی، همدستی و هماهنگی با شاغلانی است که در همان شرکت هنوز از کار اخراج نشده‌اند (اما سایۀ اخراج بالای سرشان است). بدین ترتیب تجمعی که در حالت عادی بیرون از شرکت شکل میگیرد، با همکاری شاغلان می‌تواند به درون شرکت کشیده شود و حتی امکان حضور و سخنرانی اخراجیها درون محیط کار به وجود بیاید.
یکی دیگر از مهمترین شیوه‌های تقویت کارزار کمیتۀ اخراجی‌های هر شرکت، ارتباط و هماهنگی با سایر اخراجی‌های دیگرِ آن شهر یا استان برای برگزاری تجمع مشترک است. مسألۀ بعدی اعلام همبستگی- چه درون‌استانی و چه کشوری- از دیگر کمیته‌های اخراجیها و تجمعاتشان است (مثلاً در طول همین هفتۀ گذشته، حداقل چهار تجمع اخراجیها صورت گرفت: از پتروشیمی پارس عسلویه تا پالایشگاه بیدبلند، کارخانۀ ایران قوطی و جنگلبانان).
در یک کلام صدها هزار نفری که امسال طعم اخراج را میچشند، راهی ندارند جز آنکه ابتدا خود را سازماندهی کنند تا صدایشان تقویت شود، و سپس متحدینشان را از میان شاغلان، دانشجویان و … بیابند. فعالیت درون یک کمیتۀ اخراجی، نتیجه‌ای یکشبه حاصل نمیکند بلکه مانند سایر کارها، صبر می‌خواهد و سازماندهی.
ایجاد این کمیته‌ها از هر لحاظ ضرورتی هم برای افراد اخراج‌شده و هم کارگران در خطر اخراج و هم فراتر از آن ضرورتی برای دفاع از جنبش کارگری در سال جدید خواهد بود. این کمیته‌ها هزینۀ اخراج‌های فله‌ای را برای کارفرمایان و دولت سنگین‌تر کند و مانعی برای کوتاه شدن دست هزاران هزار کارگر از شریان‌های اقتصادی فراهم میکنند.
هرچند یک کمیتۀ اخراجی امروز برای یک مسألۀ به‌اصطلاح صنفی مشخص یعنی بازگشت به کار تشکیل میشود، اما گامی پایه‌ای‌تر برای سازماندهی کارگران و پیش‌روی‌های بعدی اجتماعی و سیاسی کل طبقه کارگر خواهد بود.
کمیته عمل سازمانده کارگری – ۵ خرداد ۹۸
۱ دیدگاه در “چگونه یک کمیتۀ اخراجی تشکیل دهیم؟”